A Comparative Study of the Verses of Disavowal (Barāʾa) in al-Mīzān and al-Manār Tafsīrs

Document Type : Original Article

Authors

1 Third Level Student, Noor al-Zahra Seminary Institute of Higher Education, Zanjan, Iran.

2 Assistant Professor, Department of Theology, Faculty of Humanities, Bu-Ali Sina University, Hamedan, Iran

Abstract

The verses of disavowal (Barāʾa), which were revealed in the ninth year after Hijra and proclaimed during the Hajj pilgrimage by Imam ʿAlī (AS), are among the contested verses between Shia and Salafi exegetes. Considering that al-Mīzān (from the Shia tradition) and al-Manār (from the Salafi tradition) are two influential and contemporaneous tafsīrs that have significantly shaped later interpretations—and both employ the method of interpreting the Qur’an by the Qur’an—this study examines the verses of Barāʾa from the perspectives of these two tafsīrs. The main research question explores the similarities and differences between al-Mīzān and al-Manār regarding these verses. The aim is to achieve a clearer understanding of the verses and to compare the viewpoints of these two scholars. The study adopts a comparative approach and utilizes a library-based research method.The findings indicate: 1. Both ʿAllāma Ṭabāṭabāʾī and Rashīd Riḍā interpret barāʾa as distancing from anything detested or undesirable. 2. Rashīd Riḍā views the ruling of disavowal as purely legislative (tashrīʿī), whereas ʿAllāma considers it not only legislative but also a declarative judgment (ḥukm and qaḍāʾ). 3. In verse 5 of Sūrat al-Tawbah, the referents of disavowal are seen as sequential by ʿAllāma and as discretionary by Rashīd Riḍā. 4. Both Shia and Salafi traditions accept that Imam ʿAlī (AS) announced the verses of disavowal, but Shia scholars interpret the narrations of this event as proof of Imam ʿAlī’s superiority, while Salafi scholars cite the narrations but reject such an implication.
 

Keywords

References

  1.  

    1. قرآن کریم
    2. ابن‌بابویه، محمد بن علی، (1361)، معانی الاخبار، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ اول.
    3. ابن‌حنبل، احمد، (1416ق)، مسند الامام احمد بن حنبل، بیروت: موسسة الرسالة، چاپ اول.
    4. ابن‌سیده، علی بن اسماعیل، (1421ق)، المحکم و المحیط الاعظم، بیروت: دارالکتب العلمیة، چاپ اول.
    5. ابن‌عربی، محمد بن علی، (1410ق)، رحمة من الرحمن فی تفسیر و اشارات القرآن، دمشق: مطبعة نضر، چاپ اول.
    6. ابن‌فارس، احمد، (1404ق)، معجم مقاییس اللغة، قم: مکتب الاعلام اسلامی، چاپ اول.
    7. ابن‌کثیر، اسماعیل بن عمر، (1419ق)، تفسیر القرآن العظیم، بیروت: دارالکتب العلمیة، چاپ اول.
    8. ابن‌منظور، محمد بن مکرم، (1414ق)، لسان العرب، بیروت: دارصادر، چاپ سوم.
    9. ازهری، محمد بن احمد، (1421ق)، تهذیب اللغة، بیروت: داراحیاء التراث العربی، چاپ اول.
    10. اوسی، علی‌رمضان، (1381)، روش علامه طباطبایی در تفسیر المیزان، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی، چاپ اول.
    11. بانو‌امین، نصرت بیگم، (بی‌تا)، مخزن العرفان در علوم قرآن، بی‌جا، بینا، چاپ اول.
    12. بهادری، آتنا؛ فیروزیان، شبیر، (1397)، «نگاهی تطبیقی به اعلام نزول سوره برائت در احادیث و رویکردهای مفسّران فریقین»، آموزه‌های حدیثی، شماره 4، پاییز و زمستان.
    13. پاکتچی، احمد، (1401)، روش تحقیق با تکیه بر حوزه علوم قرآن و حدیث، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق، چاپ ششم.
    14. جزائری، ابوبکر جابر، (1416ق)، ایسر التفاسیر لکلام العلی الکبیر، مدینه منوره: مکتبة العلوم و الحکم، چاپ اول.
    15. جوادی‌آملی، عبدالله، (1393)، تفسیر تسنیم جلد 33، قم: انتشارات اسراء، چاپ اول.
    16. جوهری، اسماعیل بن حماد، (1376ق)، الصحاح: تاج اللغة و صحاح العربیة، بیروت: دارالعلم للملایین، چاپ اول.
    17. حاکم‌نیشابوری، محمد بن عبدالله، (1435ق)، المستدرک علی الصحیحین، بیروت: دارالتاصیل، چاپ اول.
    18. راغب‌اصفهانی، حسین بن محمد، (1412ق)، مفردات الفاظ القرآن، بیروت: دارالقلم، چاپ اول.
    19. رشیدرضا، محمد، (1414ق)، تفسیر القرآن الحکیم الشهیر بتفسیر المنار، بیروت: دار المعرفة، چاپ اول.
    20. سلیمان‌کوفی، محمد، (1423ق)، مناقب الامام امیر المومنین علی بن ابی طالب (علیه السلام)، قم: مجمع احیای فرهنگ اسلامی، چاپ اول.
    21. سمعانی، منصور بن محمد، (1418ق)، تفسیر سمعانی، ریاض: دارالوطن، چاپ اول.
    22. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی بکر، (1404ق)، الدر المنثور فی التفسیر بالماثور، قم: کتابخانه عمومی آیت‌الله العظمی مرعشی نجفی، چاپ اول.
    23. شنقیطی، محمد امین، (1427ق)، اضواء البیان فی ایضاح القرآن بالقرآن، بیروت: دارالکتب العلمیة، چاپ اول.
    24. شوکانی، محمد بن علی، (1414ق)، فتح القدیر، بیروت: دار ابن‌کثیر، دارالکلم الطیب، چاپ اول.
    25. طباطبایی، محمدحسین، (1390ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، چاپ دوم.
    26. طبرسی، ابو منصور احمد بن علی، (1421ق)، الاحتجاج، بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، چاپ سوم.
    27. طبرسی، فضل بن حسن، (1372)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران: ناصرخسرو، چاپ سوم.
    28. طبری، محمد بن جریر، (1415ق)، المسترشد فی امامة امیر المومنین علی بن ابی طالب علیه السلام، تهران: موسسة الثقافة الاسلامیة لکوشانپور، چاپ اول.
    29. طبری، محمد بن جریر، (1412ق)، جامع البیان فی تفسیر القرآن (التفسیر الطبری)، بیروت: دار المعرفة، چاپ اول.
    30. طوسی، محمد بن حسن، (بی‌تا)، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دار احیاء التراث العربی، چاپ اول.
    31. طیب حسینی، سید محمود، (1401)، «بررسی و نقد دیدگاه‌ها در باب مبانی تفسیر تطبیقی»، شماره4، پاییز و زمستان.
    32. علوی مهر، حسین، (1396)، آشنایی با تاریخ تفسیر و مفسّران، قم: مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی، چاپ هشتم.
    33. عیاشی، محمد بن مسعود، (1380ق)، تفسیر العیاشی، تهران: مکتبة العلمیة الاسلامیة، چاپ اول.
    34. فتحی، علی، (1397)، جریان شناسی تفسیر سلفی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، چاپ اول.
    35. فخررازی، محمد بن عمر، (1420ق)، التفسیر الکبیر(مفاتیح الغیب)، بیروت: دار احیاء التراث العربی، چاپ سوم.
    36. فراهیدی، خلیل بن احمد، (1409ق)، کتاب العین، قم: نشر هجرت، چاپ دوم.
    37. فیومی، احمد بن محمد، (1414ق)، المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی، قم: مؤسسه دارالهجرة، چاپ دوم.
    38. قاسمی، جمال‌الدین، (1418ق)، تفسیر القاسمی المسمی محاسن التأویل، لبنان: دارالکتب العلمیة، چاپ اول.
    39. قرشی، علی اکبر، (1375)، تفسیر احسن الحدیث، تهران: بنیاد بعثت، چاپ دوم.
    40. قمی، علی بن ابراهیم، (1363)، تفسیر القمی، قم: دارالکتاب، چاپ سوم.
    41. کریمی، رقیه، (1378)، «مبانی قرآنی و حدیثی برائت از مشرکان»، محمد علی مهدوی راد، دانشکده اصول الدین تهران، پایان‌نامه ارشد.
    42. کمالی اردکانی، حمید، (1395)، «اعلان برائت از مشرکان و تحلیل مفهوم مشرک»، پژوهشنامه حج و زیارت، شماره اول، بهار و تابستان.
    43. کمالی ‌اردکانی، حمید؛ موسوی رکنی، سید علی اصغر؛ راغبی، محمد علی؛ ملک افضلی اردکانی، محسن، (1395)، «جایگاه اعلان برائت مشرکان در سیاست خارجی حکومت اسلامی از منظر فقه اسلامی»، حکومت اسلامی، شماره3، پاییز.
    44. مراغی، احمد مصطفی، (بی‌تا)، تفسیر المراغی، بیروت: دارالفکر، چاپ اول.
    45. مرکز فرهنگ و معارف قرآن، (1382)، دایرة المعارف قرآن کریم، قم: بوستان کتاب، چاپ سوم.
    46. مکارم شیرازی، ناصر، (1371)، تفسیر نمونه، تهران: دارالکتب الاسلامیة، چاپ دهم.
    47. موسوی، سید غلامرضا، (1401)، روش‌های دین‌پژوهی، قم: انتشارات مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه، چاپ دوم.
    48. هارونی، احمد بن حسین، (1414ق)، الامالی الصغری، یمن: دارالتراث الاسلامی، چاپ اول
Hekmat-e-Balegheh
Volume 4, Issue 8 - Serial Number 8
September 2025
Pages 164-143

Files

History

  • Receive Date: 24 April 2025
  • Revise Date: 15 July 2025
  • Accept Date: 08 September 2025
  • First Publish Date: 08 September 2025

Share

How to cite

Statistics