Quranic theory of social capital

Document Type : Original Article

Authors

1 PhD student, Department of Economics and Islamic Studies, Higher Institute of Human Sciences, Al-Mustafa University, Qom, Iran

2 Assistant Professor, Department of Economics, Faculty of Management, Economics and Advanced Engineering, University of Science and Technology, Tehran, Iran

3 Department of Economics, Research Institute of Social Sciences, Research Institute and University

Abstract

The theory of social capital, as an interdisciplinary theory, despite the growing number of studies on it, has yet to arrive at a unified definition. Nevertheless, it claims a remarkable role for specific social elements, relationships, and social culture in achieving development or progress. In this study, an attempt has been made, utilizing the meanings and concepts of Quranic verses and applying the grounded theory method, to extract and model the Quranic perspective on the concept of social capital. To achieve this aim, concepts close to the main components of the traditional social capital theory—namely, trust and trust-generating norms, networking, and social participation—are examined. Consequently, Quranic concepts such as religious brotherhood, preservation of family dignity, reliance on and trust in the Merciful God, and trust-generating norms have been explored. These concepts are presented as the main pillars of the proposed Quranic theory of social capital. They are revisited within a network of verses reflecting love and compassion inspired by divine mercy, which collectively illuminate the structures, foundations, principles, and objectives of Quranic social capital. This exploration aims to propose a potential model for Quranic social capital.

Keywords

References

 
ابن خلدون، عبدالرحمن (1999م) المقدمه، بیروت: داراحیاءالتراث العربی.
عروسی حویزی، عبدالعلی بن جمعه (1382)، تفسیر نورالثقلین، دارالتفسیر.
ازکیا، مصطفی و غفاری، غلامرضا (1384)، جامعه شناسی توسعه، تهران: نشر کیهان.
استراوس، آنسلم؛ کربین، جولیت (1390)، مبانی پژوهش کیفی، ابراهیم افشار، تهران: نشر نی.
اعرافی، علیرضا (1393) نفاق شناسی، مؤسسه فرهنگی اشراق.
افسری، علی (1391)، «سرمایه اجتماعی در اسلام»، دوفصلنامه پژوهش های میان رشته ای قرآن کریم»، دوره: 3، شماره 1، ص 101-118.
ایزوتسو، توشیهیکو (1378)، مفاهیم اخلاقی-دینی در قرآن مجید، ترجمه: فریدون بدره‎ای، نشر فروزان فر.
بارنز، المرز و بکر، هوارد (1370)، تاریخ اندیشه اجتماعی، ترجمه: جواد یوسفیان و علی اصغر مجیدی، تهران: امیرکبیر.
بحرانی، شیخ حسین (1379)، سلوک عرفانی، ترجمه: علی شیروانی، قم: وثوق.
بدیعیان، راضیه و همکاران (1391)، «توسعه سرمایه اجتماعی بر اساس آموزه­های قرآنی»، بصیرت و تربیت اسلامی، شماره23.
بلاگ، مارک (1387)، روش‌شناسی علم اقتصاد، ترجمه: غلامرضا آزاد، تهران: نشر نی.
برامکی یزدی، (1387)، حجت اله، «جایگاه سرمایه اجتماعی در اقتصاد اسلامی»، مشهد، دانشگاه فردوسی، ویژه نامه همایش اقتصاد اسلامی و توسعه
بهمنی، سعید (1397)، نظریه‌پردازی قرآن‌بنیان شهید صدر، تهران: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
پاتنام، رابرت (1384)، سرمایه اجتماعی، اعتماد، دموکراسی و توسعه، ترجمه: حسن پویان و افشین خاکباز، تهران: نشر شیرازه.
ترک­زاده، جعفر؛ محترم، معصومه و گایینی، ابوالفضل (1397)، کاوشی در مفهوم سرمایه اجتماعی قرآن کریم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
ثابت، سید عبدالحمید و دیگران (1393)، پیشرفت در اسلام (ماهیت و چیستی)، قم: المصطفی.
جمعی از نویسندگان (1387)، فرهنگ روابط اجتماعی در آموزه های اسلامی، مشهد: دانشگاه رضوی.
جمعی از نویسندگان (1389)، فرهنگ قرآن، قم: موسسه بوستان کتاب.
جمعی از نویسندگان (1392)، نهادها و توسعه، ترجمه: دکتر محمود متوسلی و دیگران، تهران: دانشگاه امام صادق.
جوادی آملی، عبدالله (1389)،  انسان از آغاز تا انجام، قم: اسراء.
حمیدی‌زاده، علی؛ ظفری، هادی و بابایی گواری، سلمان (1398)، «سرمایۀ اجتماعی از منظر قرآن؛ مؤلفه‌ها، عوامل، راهبردها»، مدیریت سرمایه اجتماعی، دوره 6، شماره دوم.
دادگر، یدالله (1378)، معرفت­ها، ارزش­ها و روش­ها، تهران: پژوهشکده اقتصاد.
رضایی بیرجندی، علی (1393)، خوش بینی در متون و فرهنگ اسلامی، تهران: فکر بکر.
زارعی متین، حسن؛ محمدیان، بهزاد و مدرسی، حسن (1395)، مدیریت سرمایه اجتماعی، تهران: کتاب مهربان.
سوانسون، ریچارد (1393)، نظریه­پردازی در رشته­های کاربردی، ترجمه: حسن دانایی‌فرد و بهنام شهایی، تهران: کتاب مهربان.
سیوطی، جلال الدین عبدالرحمن (بی‌تا)، الدر المنثور فی تفسیر بالماثور، بیروت: دارالمعرفه.
شکربیگی، نرگس؛ مروتی، سهراب و قاسمی، یارمحمد (1396)، «خوانش قرآنی از سرمایه اجتماعی با تأکید بر سوره حجرات»، مجله دین و ارتباطات، دوره ۲۴، شماره ۱.
شلتوت، محمود (1389)، من هدی القرآن، ترجمه: محمد رضا عطایی، مشهد: نشر آستان قدس رضوی.
صدر، سید محمدباقر (1381)، سنت‌های تاریخ در قرآن، ترجمه: سید جمال موسوی، تهران: نشر تفاهم.
صدر، محمدباقر (1390)، المدرسة القرآنیة، قم: دار الصدر.
طباطبایی، سید محمدحسین (1417ق)، المیزان، بیروت: موسسه الاعلمی للمطبوعات.
طبرسی، فضل بن حسن، (1412ق)، الجوامع الجامع ، حوزه علمیه قم
الطوسی، محمد بن حسن (1371ش)، التبیان فی تفسیر القرآن، موسسه النشر الاسلامی.
علی­احمدی، علیرضا و مسعودی ندوشن، عصمت (1397)، روش­شناسی­های نظریه­پردازی و تولید دانش اجتماعی، تهران: انتشارات تولید دانش.
علیزاده، خادم و افسری، علی، (1395)، «تأثیر آموزه های اعتقادی و اخلاقی اسلام بر سرمایه اجتماعی مسلمانان جهان»، پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی سال ششم تابستان، شماره 23.
علینی، محمد، (1391)، سرمایه اجتماعی در آموزه های اسلامی، موسسه بوستان کتاب
فرانکوئیس، پاتریک (1386)، سرمایه اجتماعی و توسعه اقتصادی، ترجمه: محسن رنانی و رزیتا مویدفر، تهران: دفتر ریاست جمهوری، معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی.
فوکویاما، فرانسیس (1385)، پایان نظم، سرمایه اجتماعی و حفظ آن، ترجمه: غلامعباس توسلی، تهران: جامعه ایرانیان.
فولی، دانکن (1391)، مغالطه آدام اسمیت، ترجمه: علی سعیدی، وحمیدرضا مقصودی، تهران: دانشگاه امام صادق7.
فیض کاشانی، محسن (1387)، راه روشن (المحجه البیضاء فی تهذیب الاحیاء)، ترجمه: سید محمد صادق عارف، انتشارات آستان قدس رضوی.
سیوطی، جلال الدین (2015)، تفسیر الجلالین، لبنان: مکتب العصریه.
محمدپور، احمد (1392)، روش تحقیق کیفی، ضد روش، تهران: نشر جامعه شناسان.
محمدی، حسین (1392)، «سرمایه اجتماعی و برخی شاخص­های مهم آن در قرآن کریم»، همایش الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی، مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، دوره دوم.
مشهدی‌احمد، محمود (1392)، اقتصاد نهادگرا، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق.
معرفی محمدی، عبدالحمید (1393)، علم اقتصاد و مسئله شناخت، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
مکارم شیرازی، ناصر (1374)، تفسیر نمونه، قم: دار الکتب الاسلامیه.
Farr, James, »social capital; a conceptual history, university of Minnesota«, https://www.researchgate.net/publication/249725174_Social_Capital_A_Conceptual_History)
Lewis, Paul C, Britannica , »Physical capital«,
www.britannica.com/money/physical-capital
Moortel, De Deborah and others, “psychological capital and social class,”,
https://doi.org/10.1371/journal.pone.0310031
Hekmat-e-Balegheh
Volume 4, Issue 7 - Serial Number 7
April 2024
Pages 145-117

Files

History

  • Receive Date: 18 November 2024
  • Revise Date: 29 April 2025
  • Accept Date: 28 July 2025
  • First Publish Date: 28 July 2025

Share

How to cite

Statistics