تحلیل تفسیری بداانگاری نزول عذاب بر قوم یونس ( ایه 98 سوره یونس)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه علوم قران و حدیث. دانشکده الهیات. دانشگاه قم

چکیده

آیه ۹۸ سوره یونس در تفاسیر با سه رویکرد متفاوت ترجمه شده که منعکس‌کننده مبانی فکری مفسران است. ضرورت بررسی این موضوع از آن جهت است که بداء از مباحث کلیدی در فهم رابطه علم الهی، اراده تشریعی و تکوینی خداوند است که بر جهان‌بینی مسلمانان تأثیر دارد. رویکرد نخست به رفع عذاب قبل از نزول یا ظهور علائم آن اشاره دارد که می‌تواند مؤید وقوع بداء باشد، درحالی‌که دو رویکرد دیگر، رفع عذاب را پس از نزول یا مشاهده علائم آن توسط قوم تبیین می‌کنند. واژه “بداء” صراحتاً در هیچ‌یک از تفاسیر بیان نشده است. این پژوهش با روش تطبیقی-تحلیلی، ترجمه‌های مختلف را واکاوی می‌کند تا امکان انطباق مفهوم بداء بر این آیه را بررسی نماید. نتایج پژوهش با استناد به سیاق آیات و تحلیل واژه “کشفنا”، دیدگاه رفع عذاب پیش از نزول یا ظهور علائم را تأیید می‌کند که مصداقی از بداء الهی است. این یافته همسو با روایت امام صادق(ع) است: “ما بَدا للهِ فی شیءٍ إلّا کانَ فی عِلمِهِ قبلَ أن یَبدُوَ لَهُ”؛ خداوند در هیچ امری بداء نکرد مگر آنکه در علم او پیش از بداء بوده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Interpretive analysis of the prediction of the coming of punishment on the people of Yunus (verse 98 of Surah Yunus)

نویسندگان [English]

  • talat hasani bafarani
  • fateme iman shahii
Department of Quran and Hadith Sciences. Faculty of Theology. University of Qom.
چکیده [English]

Verse 98 of Surah Yunus has been interpreted through three distinct perspectives in exegetical literature, reflecting the intellectual foundations of commentators. One perspective refers to the prevention of divine punishment before its descent or prior to the appearance of its signs, which could support the occurrence of bada' (divine change in decree). The other two perspectives explain the prevention of punishment after its descent or after people observe its signs. The term "bada'" is not explicitly mentioned in commentaries on this verse, except in a few exegetical works such as al-Ayyashi's commentary. The necessity of examining this issue stems from the fact that bada' is among key discussions in understanding the relationship between divine knowledge and God's legislative and creative will. This relationship impacts the worldview of Muslims. This research employs a descriptive-analytical method with a comparative methodology to analyze different interpretations. The study examines the possibility of applying the concept of bada' to this verse. Research findings, based on the context of verses and analysis of the word "kashafna" (We removed), confirm the view of preventing punishment before its descent or the appearance of its signs. This constitutes an instance of divine bada'. This finding aligns with the narration from Imam Sadiq (peace be upon him): God did not exercise bada' in anything except that it was in His knowledge before it appeared to Him.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Badaʾ
  • Verse 98 of Surah Yunus
  • the removal of punishment
  • the people of Jonah
  • Divine Will

مراجع

  1. 1. ابن‌ابی‌حاتم، عبدالرحمن بن محمد (1419ق)، تفسیر القرآن العظیم، ریاض: مکتبه نزار مصطفی الباز.

    1. ابن‌فارس، احمد (1404ق)، معجم مقاییس اللغه، قم: مکتب الاعلام الاسلامیه.
    2. ابن‎قتیبه، عبدالله بن مسلم (1398ق)، تفسیر غریب القرآن، بیروت: دارالکتب العلمیه.
    3. ابن‎منظور، جمال‌الدین محمد بن مکرم (1414ق)، لسان العرب، بیروت: دار صادر.
    4. بحرانی، هاشم بن سلیمان (۱۴۱۵ق)، البرهان فی تفسیر القرآن، قم: موسسه البعثه.
    5. جوادی آملی، عبدالله (۱۳۸۹)، تفسیر تسنیم، قم: مرکز نشر اسراء.
    6. حاکم جشمی، محسن محمد (۱۴۴۰ق)، التهذیب فی التفسیر، قاهره: دارالکتب المصری.
    7. خفاجی، احمد بن محمد (1417ق)، عنایه القاضی و کفایه الراضی، بیروت: دارالکتب العلمیه.
    8. راغب اصفهانی، حسین بن محمد (1412ق)، مفردات الفاظ القرآن، بیروت: دارالشامیه.
    9. زاهد درواجکی، احمد بن حسن (1398)، لطائف التفسیر، تهران: مرکز پژوهشی میراث مکتوب.

    11.زبیدی، محمد مرتضی (1414)، تاج العروس من جواهر القاموس، بیروت: دار‌الفکر.

    1. زجاج، ابراهیم بن سری (۱۴۲۷ق)، تهذیب معانی القرآن و اعرابه، بیروت: المکتبه العصریه.
    2. زحیلی، وهبه (1418ق)، التفسیر المنیر فی العقیده و الشریعه و المنهج، بیروت: دارالفکر المعاصر.
    3. سبحانی، جعفر (1395)، بداء در قرآن و روایات، قم: موسسه امام صادق7.
    4. سید مرتضی، علی بن حسین بن موسی (1405ق)، رسائل الشریف مرتضی، قم: دارالقرآن الکریم.

    16.شیرازی، محمد بن ابراهیم (1981)، الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه، بیروت: داراحیاء التراث العربی.

    17.شیرازی، محمد بن ابراهیم (1383)، شرح اصول کافی، تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.

    1. صدوق، ابوجعفر محمد بن علی بن بابویه (1414ق)، الاعتقادات الامامیه، قم: الموتمر العالمی.
    2. طباطبایی، محمد حسین (1352)، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت: موسسه الاعلمی للمطبوعات.
    3. طبرسی، فضل بن حسن (1408ق)، مجمع البیان، بیروت: دارالمعرفه.
    4. طبری، محمد بن جریر (1422ق)، جامع البیان عن تاویل آی القرآن، قاهره: دارالهجر.
    5. طوسی، محمد بن حسن (بی‌تا)، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت: داراحیاء التراث العربی.
    6. عیاشی، محمد بن مسعود (1380ق)، تفسیر العیاشی، تهران: مکتبه العلمیه الاسلامیه.
    7. فراهیدی، خلیل بن احمد (1409ق)، کتاب العین، قم: نشر هجرت.
    8. فیومی، حمد بن محمد بن علی (1405ق)، المصباح المنیر، قم: دارالهجر.

    26.فیروزآبادی، محمد بن یعقوب (1415ق)، القاموس المحیط، بیروت: دار الکتب العلمیة.

    1. کریم زاده، طاهر؛ شیر خدا، سید علی ونوئی، ابراهیم (1402)، « بررسی دلالت آیات میقات بر بداء»، اندیشه نوین دینی، ش75، صص: 165-176.
    2. ماتریدی، محمد بن محمد (1426ق)، تأویلات اهل‌السنه، بیروت: دارالکتب العلمیه.
    3. مجلسی، محمدباقر (1399)، رسائل البداء، تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
    4. مطهری، مرتضی (1387)، انسان و سرنوشت، تهران: انتشارات صدرا.
    5. معرفت، محمدهادی (1391)، بداء در پرتو قرآن، قم: موسسه فرهنگی التمهید.
    6. 32. مفید، محمد بن محمد (1413ق)، أوائل المقالات، قم، المؤتمر العالمی للشیخ المفید.
    7. مکارم شیرازی، ناصر (1379)، الامثل فی تفسیر کتاب الله المنزل، قم: مدرسة الإمام علی بن أبی طالب (علیه السلام).
    8. مکارم شیرازی، ناصر (1374)، ‌تفسیر نمونه، تهران: دار الکتب الإسلامیة.
    9. وطن‌دوست، محمد علی و سیدمرتضی حسینی شاهرودی و حسن نقی‌زاده (1397)، «بررسی و بازخوانی نظریه لوح محو و اثبات»، جستارهایی در فلسفه و کلام، ش100، صص 129-158.
    10. هواری، هود بن محکم (1426ق)، تفسیر کتاب الله العزیز، الجزائر: دارالبصائر.

     

     

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 11 اردیبهشت 1404
  • تاریخ بازنگری: 29 مرداد 1404
  • تاریخ پذیرش: 17 شهریور 1404
  • تاریخ اولین انتشار: 17 شهریور 1404

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار