بازپژوهی تفسیری و نقد ترجمۀ آیات به‌ظاهر متناقض با عصمت پیامبراکرم(ص) (مطالعۀ موردی آیۀ 37 سورۀ احزاب)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشکده قرآن و حدیث دانشگاه ادیان و مذاهب قم

2 استادیار دانشگاه شیراز

چکیده

توجه به سیاق و روابط همنشینی در کنار تحلیل معنایی واژگان یک متن، نقش بسزایی در کشف معانی آن متن و راهیابی به مقصود اصلی گوینده دارد. ازاین‌رو تحلیل معنایی واژۀ ترس در آیاتی که به‌ظاهر با عصمت پیامبران متناقض است و نیز سیاق­شناسی این آیات و احاطه و اشراف به علم کلام، راهنمایی برای کشف مراد خداوند و مطابقت دادن مفهوم آیه با مقولۀ عصمت می­باشد. همچنین ترجمۀ این آیات از زبان مبدأ نیازمند نگاه­داشت ساختارهای دستوری و بلاغی و انعکاس مبانی کلامی صحیح در زبان مقصد بوده تا شائبۀ عدم عصمت پیامبران را در ذهن خواننده ایجاد نکند. پژوهش حاضر با بهره­گیری از روش تحلیل انتقادی و انتخاب تعدادی از روش­های ترجمۀ تحت‌اللفظی، امین، معنایی، تفسیری و آزاد به واکاوی تفسیری و نقد ترجمۀ آیۀ 37 سورۀ احزاب، که حکایتگر ترس پیامبراکرم6 و تلقی عدم عصمت آن جناب است، پرداخته و به این نتیجه رسیده است که فهم حقیقت ترس پیامبر6 از مردم در گرو کشف وجه و جهتی است که ترس از آن صورت پذیرفته است. با سیاق­شناسی و بررسی ادلۀ کلامی و تفسیری، تنها وجه صحیح ترس پیامبر6، ترس از اثر نامطلوب در ایمان مردم برای ریشه­کن کردن حکم جاهلی تحریم ازدواج با همسر پسرخوانده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Reinterpretation and Critique of the Exegetical Study of Apparently Contradictory Verse Translation with the Innocence of the Prophet (Case Study: Verse 37 of Surah Al-Ahzab)

نویسندگان [English]

  • mohammad taheri 1
  • Hamid Imandar 2
1 Assistant Professor of Quran and Hadith Faculty of Qom University of Religions and Religions
2 Assistant Professor of Shiraz University
چکیده [English]

Considering the context and associative relationships alongside the analysis of the semantic meanings of words in a text plays a significant role in uncovering the meanings of that text and reaching the primary intention of the speaker. Therefore, analyzing the semantic meaning of the word "fear" in verses that are apparently contradictory with the innocence of the prophets, as well as the contextual analysis of these verses and mastery of theological knowledge, provide guidance for discovering the intention of God and aligning the verse's concept with the notion of innocence. Also, translating these verses from the source language requires consideration of grammatical and rhetorical structures and reflecting the correct theological foundations in the target language to avoid creating doubts about the innocence of the prophets in the reader's mind. The present research employs critical analysis method and selected translation methods, including literal, faithful, semantic, exegetical, and free translation, to explore the exegetical reinterpretation and critique of the translation of verse 37 of Surah Al-Ahzab, which narrates the fear of the noble prophet and interprets his innocence. The study concludes that the true understanding of the fear of the prophet among the people lies in discovering the purpose and direction that his fear embodies. Through contextual analysis and examination of theological evidence, the only valid interpretation of the prophet's fear is the fear of undesirable consequences on people's faith, in order to uproot the pre-Islamic practice of prohibiting marriage to the stepson's wife.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Quran translation critique
  • apparently contradictory verses
  • innocence of the Prophet
  • fear and reverence
  • Verse 37 of Surah Al-Ahzab

مراجع

  1. * قرآن کریم

    1. ابوحیان، محمد بن یوسف(1420ق)، البحر المحیط فى التفسیر، محقق: جمیل، صدقى محمد، چاپ اول، بیروت‏: دار الفکر.
    2. ابن­أثیر، عزالدین علی بن محمد(1400ق)، الکامل فی التاریخ، چاپ سوم، بیروت: دارالکتاب العربی.
    3. ابن­بابویه، محمد بن علی(1362ش)، الخصال، قم: جامعه مدرسین.
    4. ابن‏جوزى، عبدالرحمن بن على(1422ق)‏، زاد المسیر فى علم التفسیر، محقق: مهدى، عبد الرزاق‏، چاپ اول، بیروت‏: دار الکتاب العربی‏.
    5. ابن شهر آشوب مازندرانى، محمد بن على (1369ق)، متشابه القرآن و مختلفه، چاپ اول، قم: دار بیدار للنشر.
    6. ابن­عربی، محمدبن عبدالله (1408ق)، احکام القرآن، محقق: بجاوی، علی محمد، چاپ اول، بیروت: دار الجیل.
    7. ابن­فارس (1404ق)، معجم مقاییس اللغه‏، محقق: هارون، عبدالسلام محمد، چاپ اول، قم: مکتب الاعلام الاسلامی‏.
    8. ازهرى، محمد بن احمد (1421ق)، تهذیب اللغة، چاپ اول، بیروت‏: دار احیاء التراث العربی‏.
    9. اشرفی، عباس و رضایی، ام­البنین (1392ش)، «عصمت پیامبران در قرآن و عهدین»، شماره 12.
    10. اشعرى‏، ابو الحسن (1400ق)، مقالات الإسلامیین و اختلاف المصلین‏، چاپ سوم‏، آلمان- ویسبادن‏: فرانس شتاینر.
    11. بلاغی، محمد جواد (1405ق)، الهدی الی دین مصطفی، چاپ سوم، بیروت‏: مؤسسة الأعلمی.
    12. تفتازانی، مسعود بن عمر (1409ق)، شرح المقاصد فی علم الکلام، قم: منشورات الشریف الرضی.
    13. تمیمی، یحیی­بن­سلام (1425ق)، تفسیر یحیى بن سلام التیمى البصرى القیروانى، چاپ اول، بیروت: دار الکتب العلمیه، منشورات محمد علی بیضون.
    14. جعفری، یعقوب (1376ش)،لزوم رعایت مبانی کلامی در ترجمه قرآن مجید، ترجمان وحی، شماره 1.
    15. حائرى طهرانى، على (1338ش)‏، مقتنیات الدرر، چاپ اول، تهران: دار الکتب الإسلامیة.
    16. حر عاملی، محمد بن حسن (1409ق)، وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، چاپ اول، قم: موسسه آل البیت.
    17. حلی، حسن بن یوسف (۱۴۱۳ق)، کشف المراد، چاپ چهارم، قم: موسسه النشر الاسلامی.
    18. درویش، محی الدین (1415ق)، اعراب القرآن الکریم و بیانه، چاپ چهارم، حمص: الارشاد.
    19. ذهبی، محمدحسین (1405ق)، الإسرائیلیّات فی التفسیر و الحدیث، چاپ دوم، دمشق: لجنة النشر فی دار الایمان.
    20. راغب اصفهانى، حسین بن محمد (1412ق)، مفردات ألفاظ القرآن‏، چاپ اول، بیروت‏: دار القلم‏.
    21. رضایی اصفهانی، محمد علی (بی­تا) ، منطق ترجمه­ قرآن کریم، قم: مرکز بین المللی ترجمه و نشر المصطفی.
    22. زمخشرى، محمود بن عمر (1407ق)، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الأقاویل فى وجوه التأویل‏، تصحیح: حسین احمد، مصطفى‏، چاپ سوم، بیروت‏: دار الکتاب العربی‏.
    23. سبحانی تبریزی، جعفر (1384ش)،الالهیات، چاپ ششم، قم: موسسه امام صادق.
    24. ـــــــــــــــــــــ (۱۳۸۳ش)، منشور جاوید، قم: موسسه امام صادق.
    25. ـــــــــــــــــــــ (1420ق)، الموجز فی اصول الفقه، چاپ دوم، قم، موسسه الامام الصادق.
    26. سمرقندى، نصر بن محمد (1416ق)، تفسیر السمرقندى المسمى بحر العلوم‏‏، محقق: عمروى، عمر، چاپ اول، بیروت: دار الفکر.
    27. سیوطى، عبدالرحمن بن ابى‏بکر (1404ق)، الدر المنثور فى التفسیر بالماثور، چاپ اول، قم‏: کتابخانه عمومى حضرت آیت الله العظمى مرعشى نجفى.
    28. شرتونی، سعید (1392ش)، اقرب الموارد فی فصح العربیه و الشوارد، تهران: اسوه.
    29. شوکانى، محمد (1414ق)، فتح القدیر، چاپ اول، دمشق: دار ابن کثیر.
    30. صاحب، اسماعیل بن عباد (1414ق)، المحیط فی اللغة، مصحح: آل یاسین، محمدحسن‏، چاپ اول، بیروت: عالم الکتب.
    31. صنعانی، عبدالرزاق بن همام (1411ق)، تفسیر القرآن العظیم/تفسیر عبدالرزاق، چاپ اول، بیروت: دار المعرفه.
    32. طباطبایی، سید محمد حسین (1390ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: موسسه النشر الاسلامی.
    33. طبرسی، فضل بن حسن (1372ش)، ‏مجمع البیان فی تفسیر القرآن‏، مصححان: یزدى طباطبایى، فضل‏الله‏ و رسولى، هاشم‏، چاپ سوم، تهران: ناصر خسرو.
    34. طبری، محمد بن جریر (1412ق)، جامع البیان فی تفسیر القرآن، چاپ اول، بیروت: دار المعرفه.
    35. طریحى، فخر الدین بن محمد (1375ش)، مجمع البحرین‏، مصحح: حسینى اشکورى، احمد، چاپ سوم، تهران: مرتضوی‏.
    36. طوسى، محمد بن حسن (بی­تا)‏، التبیان فی تفسیر القرآن‏، مصحح: عاملى، احمد حبیب‏، چاپ اول، بیروت: دار إحیاء التراث العربی‏.
    37. طیب، عبدالحسین (1378ش)، أطیب البیان فی تفسیر القرآن، تهران: اسلام.
    38. طیب­حسینی، سید محمود (1392ش)، پژوهشی در معنای واژة قرآنی «خشیت» و تفاوت آن با «خوف»، دو فصلنامه کتاب قیم، سال سوم، شماره هشتم.
    39. عاملی، حسین بن عبدالصمد (1360ق)، وصول الأخیار الی اصول الاخبار، محقق: حسنی کوهکمری، عبداللطیف، قم: مجمع الذخایر الاسلامیه.
    40. عاملی، زین الدین (1408ق)، الرعایة فی علم الدرایه، قم: کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی.
    41. عسکرى، حسن بن عبدالله‏ (1400ق)، الفروق فی اللغة، چاپ اول، بیروت‏: دار الافاق الجدیدة.
    42. علوان، عبدالله بن ناصح (1427ق)، اعراب القرآن الکریم، محققان: بنا، ابراهیم‏ وعبد، محمد محمد، چاپ اول، طنطا: دار الصحابة للتراث‏.
    43. فراهیدى، خلیل بن احمد (1409ق)، کتاب العین‏، چاپ دوم، قم: نشر هجرت. ‏
    44. فخر رازی، ابوعبدالله محمد بن عمر(1420ق)، مفاتیح الغیب، چاپ سوم، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
    45. فیومى، احمد بن محمد (1414ق)، المصباح المنیر فى غریب الشرح الکبیر للرافعى، چاپ دوم‏‏، قم‏: موسسه دار الهجرة.
    46. قاضی نورالله (1409ق)، احقاق الحق و ازهاق الباطل، قم: کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی.
    47. قرشى بنابى، على‏اکبر (1371ش)، قاموس قرآن‏، چاپ ششم، تهران: دار الکتب الإسلامیة.
    48. قمی، علی بن ابراهیم (1367ق)، تفسیرالقمی، قم: دار الکتاب.
    49. کاشانی، فتح الله بن شکرالله (1300ش)، منهج الصادقین فی الازام المخالفین، چاپ اول، تهران: کتاب فروشی اسلامیه.
    50. کاویانی، حسین و همکاران (1384ش)، تقابل واژه های هیجان و شناخت، تازه­های علوم شناختی، سال 7، شماره 2.
    51. کرباسی، محمد جعفر (1422ق)، اعراب القرآن کرباسی، چاپ اول، بیروت: دار و مکتبة الهلال.
    52. کرکی، على بن حسین (1414ق)، جامع المقاصد فی شرح القواعد، چاپ دوم، قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام.
    53. مامقانی، عبدالله (1428ق)، مقباس الهدایه، محقق: مامقانی، محمدرضا، قم: موسسه آل البیت لاحیاء التراث.
    54. مسعودی، عبدالهادی (1389ش)، آسیب شناخت حدیث، قم، انتشارات زائر.
    55. مشکینی، علی (1371ش)، اصطلاحات الاصول و معظم ابحاثها، چاپ پنجم، قم: نشر الهادی.
    56. مصباح یزدی، محمد تقی (1373ش)، آموزش عقائد، چاپ دهم، قم: سازمان تبلیغات اسلامى.
    57. ــــــــــــــــــــــــ (1393ش)، راه و راهنماشناسی، قم: انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
    58. مصطفوى، حسن (1430ق)،‏ التحقیق فى کلمات القرآن الکریم‏، چاپ سوم، بیروت – قاهره - لندن‏: دار الکتب العلمیة - مرکز نشر آثار علامه مصطفوی.
    59. مظفر، محمد حسن (1396ق)، دلائل الصدق، قاهره: دار العلم للطباعه.
    60. معرفت، محمدهادی (1415ق)، التمهید فی علوم القرآن، چاپ دوم، قم: موسسه النشر الاسلامی.
    61. مفید (۱۴۱۳ق)، النکت الاعتقادیه، چاپ اول، قم: المؤتمر العالمی للشیخ المفید.
    62. میبدی، ابوالفضل رشید الدین (1371ش)، کشف الاسرار و عدة الابرار، چاپ پنجم، تهران: امیرکبیر.
    63. میردامادی، مجتبی (۱۳۹6ش)، علم رجال و درایه بررسی و نقد، تهران: میراث فرهیختگان.
    64. نجار، علی (1382ش)، اصول و مبانی ترجمه قرآن، چاپ اول، رشت: کتاب مبین.
    65. نکونام، جعفر(1390ش)، درآمدی بر معناشناسی قرآن، قم: اصول دین.

     

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 30 بهمن 1402
  • تاریخ بازنگری: 28 فروردین 1403
  • تاریخ پذیرش: 24 اردیبهشت 1403
  • تاریخ اولین انتشار: 24 اردیبهشت 1403

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار