بررسی رویکرد مادی گرایانه به مفاهیم غیبی قرآن در تفسیر نوین

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای علوم قرآن و حدیث، دانشگاه قرآن و حدیث قم و عضو هیات علمی دانشکده علوم پزشکی مراغه

2 استادیار علوم قرآن، دانشگاه قرآن و حدیث،قم، ایران،

3 استادیار گروه کلام، دانشگاه قرآن و حدیث، قم، ایران

4 دانشیار، دانشگاه حضرت معصومه، قم، ایران

چکیده

تجربه‌گرایی در دوران معاصر، موجب رشد رویکرد مادی در عرصه‌های مختلف گردید. یکی از این عرصه‌ها، تفسیر قرآن بود. برخی قرآن‌پژوهان با تأثیرپذیری از رویکرد مادی‌گرایانه به تحلیل مفاهیم غیبی قرآن پرداختند. یکی از مفسرانی که در چنین فضایی به تفسیر قرآن پرداخت، محمدتقی شریعتی است. برخی با استناد به پاره‌ای از نظرات وی گفته‌اند که ایشان مفاهیم غیبی قرآن را به امور مادی تأویل کرده است. بدین‌رو با توجه به چالش‌های فکری و عقیدتی که این رویکرد در جوامع اسلامی به ویژه ایران داشت، همچنین با توجه به نقش بنیادینی که مفاهیم غیبی در سعادت انسان دارد، ایجاب می‌کند که درک درستی از آن مفاهیم داشته باشیم، از این رو ضرورت دارد دیدگاه محمد تقی شریعتی به عنوان شخصیتی اثرگذار در دوران معاصر ارزیابی شود. بنابراین تحقیق حاضر در صدد است بر اساس روش کتابخانه‌ای با رویکرد توصیفی- تحلیلی، انگاره رویکرد مادی به مفاهیم غیبی قرآن را در تفسیر نوین بررسی نماید. طبق یافته‌های تحقیق، تطبیق مادی با مبانی معرفت‌شناختی، هستی‌شناختی و انسان‌شناختی وی سازگار است و از جنبه تفسیری نیز زیاده‌روی در رویکرد علمی و تفسیر علمی خارج از ضابطه، از زمینه های رویکرد مادی به مفاهیم غیبی قرآن محسوب می شود؛ به طوری که در بیان اعجاز علمی قرآن، علم تجربی را به محدوده مسایل غیبی وارد می‌کند و این زیاده‌روی در رویکرد علمی، گاهی باعث می‌شود در راستای تفسیر علمی برای نفی مفاهیم غیبی، به زبان عرفی استناد کند و گاهی نیز در همین راستا، زبان عرفی را نادیده بگیرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Examining the materialistic approach to the occult concepts of the Qur'an in modern interpretation

نویسندگان [English]

  • firouz aslani 1
  • mohammad moradi 2
  • Ahmad Karimi 3
  • z.olyanasb@hm.ac.ir Aliansab 4
1 PhD student of Quran and Hadith Sciences, University of Quran and Hadith
2 Assistant Professor of Quran Sciences, University of Quran and Hadith, Qom, Iran.
3 Assistant Professor of Theology Department, Quran and Hadith University, Qom, Iran
4 Associate Professor, Hazrat Masoumeh University, Qom, Iran
چکیده [English]

Empiricism in the contemporary era led to the growth of the materialistic approach in various fields. One of these areas was the interpretation of the Qur'an. Some Qur'anic scholars analyzed the occult concepts of the Qur'an influenced by the materialistic approach. One of the commentators who interpreted the Qur'an in such an atmosphere is Mohammad Taqi Shariati. Some people, citing some of his opinions, have said that he has interpreted the occult concepts of the Qur'an to material matters. Therefore, considering the intellectual and ideological challenges that this approach had in Islamic societies, especially in Iran, and also considering the fundamental role of occult concepts in human happiness, it requires us to have a correct understanding of those concepts. Therefore, it is necessary to evaluate Mohammad Taqi Shariati's view as an influential personality in the contemporary era. Therefore, the current research aims to investigate the concept of material approach to the occult concepts of the Quran based on the library method with a descriptive-analytical approach in modern interpretation. According to the findings of the research, the material adaptation is compatible with his epistemological, ontological and anthropological foundations, and from the interpretation aspect, too much in the scientific approach and scientific interpretation outside the code is considered one of the areas of the material approach to the occult concepts of the Qur'an. will be

کلیدواژه‌ها [English]

  • Quran
  • materialistic approach
  • experimental science
  • modern interpretation
  • Mohammad Taqi Shariati
  • occult concepts

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 13 اردیبهشت 1403
  • تاریخ دریافت: 24 دی 1402
  • تاریخ بازنگری: 11 فروردین 1403
  • تاریخ پذیرش: 13 اردیبهشت 1403
  • تاریخ اولین انتشار: 13 اردیبهشت 1403