تحلیل انتزاع عقلی از مفاهیم قرآنی در درک رویکرد معامله‌گری الهی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی پست دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه مازندران

2 دانشیار گروه قرآن و حدیث دانشکدۀ الهیات و معارف اسلامی دانشگاه مازندران؛ بابلسر: ایران

چکیده

قرآن کریم در جهت آسان‌سازی مفهوم حقیقت آفرینش انسان، زندگی را استعاره‌ای از تجارت دانسته و او را در مسیر معامله‌ای قرار می‌دهد تا با پذیرش مفاد آن، سعادت خویش را تضمین نماید. تجارت و معامله با خداوند در قرآن، با گستره‌ای وسیع‌تر از معنای لغوی آن، با سودی بی‌شمار، پایدار و ابدی مطرح گردیده و از انسانی که در پی لذت‌های دنیوی است، می‌خواهد تا با باور و ایمان به وقوع معاد و سنجش، اجر اعمال خود را در آن دنیا نقد نماید. این مقاله که بر روش توصیفی- تحلیلی استوار است به کارکرد عقل انسان در تحلیل انتزاع عقل او برای پذیرش معاملۀ خداوند با انسان که از تعامل با مقولۀ ایمان به وعده‌های الهی به دست می‌آید، پرداخته است. نتیجۀ حاصله آن ‌است که با وجود تفاوت‌های ذاتی میان معاملات انسانی و الهی، منطق و انتزاع عقلی انسانِ مؤمن، سود و زیان را در ارتباط با پروردگار و ایمان به او و باور به وقوع معاد و سنجشی دقیق، معنا می‌نماید. در این نگاشتِ ذهنی از معاملۀ دنیوی به اُخروی، سود قطعی نصیب باورمندان می‌گردد و کافران و مشرکان با توهم زیرکی و ترس از فقدان لذات زودگذر، مغلوب عقل محاسبه‌گر حسی و مادی گشته‌اند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analysis of rational abstraction from Quranic concepts in understanding the divine transactional approach

نویسندگان [English]

  • fateme Qorbani laktarashani 1
  • habibollah halimi jelodar 2
1 post doctral student of mazandaran university
2 Associate Professor of the Qur'an and Hadith Department, Faculty of Theology and Islamic Studies, University of Mazandaran. Babolsar. Iran
چکیده [English]

In order to simplify the concept of the truth of human creation, the Holy Qur'an considers life as a metaphor for business and puts him on a transactional path in order to guarantee his happiness by accepting its provisions. Business and transaction with God in the Qur'an, with a wider range than its literal meaning, with countless, stable and eternal benefits, and requires a person who is in pursuit of worldly pleasures to believe and believe in the resurrection and measure the reward of his deeds. Criticize yourself in that world. This article, which is based on the descriptive-analytical method, deals with the function of human reason in interaction with the category of faith in God and dealing with him. The result is that, despite the inherent differences between human and divine transactions, the logic and rational abstraction of a believer means profit and loss in relation to the Lord and faith in him and belief in the resurrection and accurate measurement. n this mental mapping from the worldly transaction to the hereafter, definite profit is given to the believers, and unbelievers and polytheists have been defeated by the sensual and material calculating mind with the illusion of cleverness and fear of the loss of fleeting pleasures.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rational abstraction
  • evaluation of the hereafter
  • divine transaction
  • rational sensibility
  1. قرآن­کریم (1415)، ترجمه: محمدمهدى فولادوند، قم: دارالقرآن الکریم.
  2. نهج‌البلاغه (1368)، ترجمه: علی نقی فیض­الإسلام، تهران: موسسه چاپ و نشر فقیه.
    1. ابن­فارس، أحمد (1404)، معجم مقاییس اللغه، قم: مکتب الاعلام الاسلامی‏.
    2. ابن­منظور، محمدبن مکرم (۱۴۱۴)، لسان‏العرب، بیروت‏: دارصادر، چاپ سوم.‏
    3. جوادی آملی، محمد تقی (1388)، تفسیر تسنیم، قم: اسراء.
    4. حسینی­زبیدی، محمدمرتضى (1414)، تاج العروس من جواهر القاموس، بیروت: دارالفکر.
    5. دهخدا، علی­اکبر (1377)، لغت نامة دهخدا، تهران: نشر دانشگاه تهران.
    6. راغب­اصفهانی، حسین بن محمد (1412)، المفردات فی­غریب القرآن، بیروت: دارالعلم.
    7. سالم، عبدالعزیز (1380)، تاریخ عرب قبل از اسلام، مترجم: باقر صدری‌نیا، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
    8. سیمونز، اریک.ن، (1362)، تاریخ تجارت، ترجمه: ابوالقاسم حالت، تهران: امیرکبیر.
    9. شیروانی، علی (1399)، شرح مصطلحات فلسفی بدایۀ الحکمه و نهایۀ الحکمۀ، قم: بوستان کتاب، چاپ پنجم.
    10. طباطبایی، سیدمحمدحسین (1417)، تفسیرالمیزان، قم: جامعة مدرسین.
    11. طریحی، فخرالدین (1375)، مجمع البحرین، تهران: مرتضوی.
    12. طیب، سیدعبدالحسین (1378)، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، تهران: اسلام.
    13. علی، صالح احمد (2003)، تاریخ العرب القدیم و البعثه النبویه، بیروت: شرکۀ المطبوعات.
    14. فضل الله، سید محمد حسین (۱۴۱۹)، من وحى القرآن‏، چاپ دوم، بیروت‌: دارالملاک للطباعه و النشر.
    15. فلاح، محمدجواد؛ قاضی­زاهدی، عاطفه (1396)، تحلیل انتقادی مبانی انسان شناختی دیدگاه طبیعت گرایان در معنای زندگی با تأکید بر کلام اهل بیت(ع)، مجلة انسان­پژوهی دینی، شماره37، ص 205-183.
    16. قرشی، سیدعلی اکبر (1371)، قاموس قرآن، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
    17. کلوور، جان، (1362)، اثبات وجود خدا، ترجمه: احمد آرام‏ و دیگران، تهران: نشرآموزش ‏انقلاب ‏اسلامی.
    18. مصطفوی، حسن (1360)، التحقیق فی کلمات القرآن، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
    19. مطهری، مرتضی (1391)، مجموعه آثار، تهران: صدرا.
    20. مکارم­شیرازی، ناصر (۱۳۷۴)، تفسیر نمونه، قم: دارالکتب الإسلامیه.
    21. منصوری، خلیل (1393)، حس­گرایی در آموزه­های قرآنی، مجلة جهان­گستر، شمارة120، ص68-64.
    22. یعقوبی، احمد ابن اسحاق (1382)، تاریخ یعقوبی، ترجمه: محمدابراهیم آیتی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی