حوزۀ معنایی فطرت در قرآن بر پایۀ روش معناشناسی توصیفی

فتحی, علی; نیک پرور, زهره

حوزۀ معنایی فطرت در قرآن بر پایۀ روش معناشناسی توصیفی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشیار گروه قرآن پژوهی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

² دانش ‌آموختۀ سطح 4 تفسیر تطبیقی مؤسسه آموزش عالی معصومیه(س)

چکیده

فطرت، یکی از واژه‌های کلیدی و مهم قرآن کریم است که ارتباط مستقیم با کلمۀ کانونی «الله» دارد: «فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتِی فَطَرَ النَّاسَ عَلَیْهَا» (روم،30) مقاله پیش‌رو تلاش کرده از طریق دستاوردهای معناشناسی واژگانی، ضمن تحلیل مؤلفه‌های معنایی فطرت، حوزۀ معنایی فطرت، پیوند معنایی آن را با واژه‌های هم‌نشین، جانشین و متقابل به شیوۀ معناشناسی توصیفی تبیین و در نتیجه حوزۀ معنایی آن را در قرآن ترسیم کند .بر این پایه، ابتدا معنای اساسی و نسبی این واژه مورد بررسی قرار گرفته است؛ سپس حوزۀ واژگانی آن بر اساس روابط هم‌نشینی و جانشینی و نیز رابطۀ تقابلی بررسی و بازکاوی شده است. معنای اساسی«فطرت»، بر اساس تقدم معنای حسی آشکار شدن، باز شکافتن و در معانی چون آفرینش، سرشت و مانند آن به کار رفته است. در نظام معنایی قرآن، این واژه با واژه‌هایی مانند الله، رب، ولایت، اسلام، ناس و ... رابطۀ هم‌نشینی و با واژه‌هایی چون عصیان، طغیان، کفر، شرک و ضلالت رابطۀ تقابلی دارد. از این‌رو مقصود از آن آفرینش ویژۀ الهی است که به انسان اختصاص دارد؛ خداوند بر اساس ربوبیت، علم، قدرت و حکمتش چنین خلقتی به انسان عنایت کرده است. پیمودن راه فطرت باعث سعادت انسان می‌شود. این آفرینش الهی را خطراتی مانند شیطان، هوا و هوس و ... تهدید می‌کند.
کلید واژه‌ها: فطرت، معنای اساسی، معنای نسبی، حوزۀ معنایی، هم‌نشین معنایی، جانشینی معنایی، تقابل معنایی

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Semantic field of nature in Quran based on descriptive semantics method

نویسندگان [English]

Ali Fathi ¹
zohreh nikparvar ²

¹ FacultyMember at the Department of Qur&rsquo;an Studies, Hawza and University Research Center

² Graduated from the fourth level of comparative interpretation of Masumieh Institute of Higher Education.

چکیده [English]

Nature is one of the key and important words of the Holy Qur'an, which is directly related to the central word "Allah": "Fitrat-Allah-e-Al-Tee Fattar-Al-Nasaa-Alaiha" (Rome, 30). , to explain the semantic field of nature, its semantic link with the words accompanying, substitute, and reciprocal in the descriptive semantics method, and as a result, draw its semantic field in the Qur'an. On this basis, first, the basic and relative meaning of this word has been examined Then, its lexical field has been investigated and re-examined based on coexistence and substitution relations as well as oppositional relations. The basic meaning of "nature" is based on the primacy of the sensory meaning of unfolding, splitting open, and is used in meanings such as creation, nature, and the like. In the semantic system of the Qur'an, this word has a coexistence relationship with words such as Allah, Lord, Wilayat, Islam, Nas, etc., and has a conflicting relationship with words such as rebellion, rebellion, disbelief, polytheism, and misguidance. Therefore, it means the special divine creation that is reserved for humans; Based on his lordship, knowledge, power and wisdom, God has provided such a creation to man. Following the path of nature brings human happiness. This divine creation is threatened by dangers such as Satan, whims, etc.
Keywords: nature, basic meaning, relative meaning, semantic field, semantic companion, semantic substitution, semantic opposition

کلیدواژه‌ها [English]